Osjaków

Osjaków to niewielka wieś w województwie łódzkim, usytuowana przy drodze krajowej nr 8 z Wielunia do Piotrkowa Trybunalskiego. Dzięki swojemu położeniu nad rzeką Wartą, Osjaków jest częstym przystankiem kajakarzy podczas spływów i jednym z ulubionych miejsc wędkarzy.

osjaków

Okolice Osjakowa należą do najbardziej zalesionych w województwie. Szczególnie atrakcyjne dla miłośników przyrody są położone nad Wartą lasy sosnowe oraz Osjakowski Zespół Przyrodniczo – Krajobrazowy, uznawany za ostoję ptactwa. Niezwykle bogata jest też szata roślinna. Na tych terenach stwierdzono występowanie ponad tysiąca gatunków roślin naczyniowych.

Bardzo atrakcyjny pod względem turystycznym jest też szlak wodny prowadzący z Działoszyna do Konopnicy przez Osjaków, idealny do organizowania spływów kajakowych.
Warto przypomnieć, że piękne krajobrazy tego miejsca zostały uwiecznione w filmie „Nad Niemnem” z 1986 roku. Na pamiątkę tego wydarzenia postawiono nawet tablicę pamiątkową z kadrem filmu.
Osjaków doceniają jednak nie tylko miłośnicy przyrody, ale przede wszystkim entuzjaści historii. Ze względu na swoją barwną przeszłość, miasto przyciąga mnóstwo osób pragnących udać się na spacer jej śladami. Warto tu zwiedzić przede wszystkim: neogotycki kościół św. Jadwigi z późnogotycką chrzcielnicą, synagogę oraz pomnik poświęcony ofiarom ludobójstwa niemieckiego.

GEOGRAFIA

Osjaków to dawne miasteczko, a obecnie wieś i siedziba gminy w powiecie wieluńskim i województwie łódzkim. Miejscowość leży na prawym brzegu Warty, w obrębie Nadwarciańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.
Osjaków zamieszkuje obecnie 1 220 osób.

HISTORIA

Pierwsze historyczne wzmianki o Osjakowie pochodzą z 1299 roku, a o jego mieszkańcach – dopiero z końca XV wieku. Prawa miejskie miejscowość otrzymała przed 1446 r. Przekształceniu wsi w osadę, a potem w miasto sprzyjała lokalizacja nad rzeką Wartą i prowadząca tędy droga łącząca Wieluń ze Szczercowem. Osjaków nigdy jednak nie rozwinął się w znaczący ośrodek miejski. W następstwie pożaru z 1750 roku jego rozwój został zahamowany, a uzyskane wcześniej prawa miejskie utracił w 1793 r.
Pod ponad stuletnim rosyjskim panowaniem, Osjaków doświadczył wielkiej biedy, był zacofany i pogrążony w stagnacji. Nawet jego atrakcyjne położenie nie wpłynęło korzystnie na rozwój regionu. Przez wiele lat miejscowość była zaliczana do wsi, chociaż jej mieszkańcy – głównie pochodzenia żydowskiego – nie trudnili się rolnictwem, lecz handlem i rzemiosłem. W 1909 roku ludność żydowska stanowiła ponad 40% całej populacji Osjakowa, skupiając niemalże cały handel w swoich rękach.
Wielkim wydarzeniem dla miejscowości było utworzenie w 1902 roku Towarzystwa Ochotniczej Straży Ogniowej, obejmującego swym zasięgiem cały obszar gminy Radoszewice. Masowe pożary przez wiele lat dokuczały mieszkańcom Osjakowa i sąsiednich miejscowości. W Osjakowie miały one miejsce w 1824, 1888, 1899 i 1901 roku. To właśnie ten ostatni skłonił mieszkańców do założenia owej straży.
Podczas I Wojny Światowej gmina została podzielona na dwie części – jedna weszła pod panowanie austrowęgierskie, a druga niemieckie. Później w Osjakowie powstał oddział Polskiej Organizacji Wojskowej, który uczestniczył w rozbrajaniu posterunku austriackiej policji i przejmowaniu władzy w polskie ręce. Po odzyskaniu niepodległości powiat wieluński i gmina Radoszewice wróciły do swych dawnych granic.
Przez okres międzywojenny, ze względu na wielkie zniszczenia wojenne, długotrwały kryzys gospodarczy i kolejne pożary, nastąpiły bardzo niewielkie zmiany w wyglądzie Osjakowa. Wielkim wysiłkiem mieszkańców było wzniesienie w latach 1920 – 1921 remizy OSP, która stała się głównym ośrodkiem życia kulturalnego wsi.
Szczególnie tragiczne dla Osjakowa okazały się lata II Wojny Światowej. Na mocy dekretu z 8 października 1939 roku teren powiatu wieluńskiego został wcielony do III Rzeszy. Hitlerowska polityka zakładała wytępienie wszelkich śladów polskości. W tym celu zmieniono nazwę wsi na niemiecką – Ostwerder, zamknięto szkołę i kościół, a miejscowi księża zostali aresztowani i wywiezieni do obozu koncentracyjnego.
Wyjątkowo trudny był też los Żydów. Pod koniec 1939 roku opracowano plan ich całkowitego usunięcia z Kraju Warty i wysiedlenia do Generalnej Guberni. Planu tego nie udało się jednak zrealizować i w 1941 roku rozpoczęto tworzenie gett. Rok później z kolei, w ramach tzw. „odżydzania” Kraju Warty, wszystkich Żydów z Osjakowa i z gminy Kiełczygłów wywieziono do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem i wymordowano.

17 stycznia 1945 roku Osjaków zajęły wojska sowieckie, na zawsze kładąc kres niemieckiemu panowaniu.