Białowieża

Białowieża, mała miejscowość położona na skraju Białowieskiego Parku Narodowego, unikalnego regionu Polski wpisanego na listę UNESCO, często służy jako punkt wypadowy dla turystów. Najciekawszymi miejscami samej Białowieży są Park Pałacowy, cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy i Muzeum Przyrodniczo-Leśne. Ze względu na dużą liczbę polskich i zagranicznych turystów odwiedzających puszczę, Białowieża ma bardzo dobrze rozbudowaną bazę turystyczną.

o Białowieży

Puszcza Białowieska, która otacza miejscowość, zajmuje obszar około 105 km2 z którym 4 km2 objęte są ścisłą ochroną. To królestwo żubrów, wilków, dzików, łosi, jeleni i rysi. Zadziwia także bogactwo tutejszej flory, a szczególnie 500-letnie dęby.

Atrakcją samej Białowieży jest Park Pałacowy, gdzie rośnie aż 90 rodzajów drzew i krzewów. W Muzeum Przyrodniczo-Leśnym można dowiedzieć się wiele na temat roślin i zwierząt, występujących w puszczy. Na wystawach prezentowane są zarówno trofea łowieckie, jak i eksponaty geologiczne, etnograficzne i geograficzne. Warto udać się także na wieżę widokową, z której rozciąga się piękna panorama miasta oraz widok na skansen architektury drewnianej.

W Białowieży znajduje się również interesująca XIX-wieczna cerkiew prawosławna i neogotycki kościół z lat 30 XX wieku.

GEOGRAFIA

Białowieża usytuowana jest przy samej granicy z Białorusią, 85 km na południowy wschód od Białegostoku, na południe od Białowieskiego Parku Narodowego, we wschodniej części środkowej doliny Wisły. W wiosce mieszka niecałe 2 000 osób.

Podobnie jak w całym województwie podlaskim, klimat jest tu surowszy niż w pozostałych częściach Polski, znajduje się bowiem pod wpływem kontynentalnych mas powietrza. Białowieża leży w jednym z najzimniejszych zakątków kraju, gdzie średnia amplituda roczna wynosi zaledwie 7° Celsjusza. W związku z tym śnieg może utrzymywać się tu nawet przez trzy miesiące.

HISTORIA

Wokół pochodzenia nazwy Białowieża toczą się spory, ale najbardziej prawdopodobna teoria mówi, że w wiosce znajdowała się niegdyś biała wieża. Powszechnie uważa się, że nazwa ta została po raz pierwszy wspomniana w kronice Jana Długosza z II połowy XV wieku. Podaje on, że w zimie 1409 roku król Władysław Jagiełło udał się do Białowieży na ośmiodniowe polowanie, aby uzupełnić zapasy mięsa dla swoich wojsk.

Białowieża była świadkiem wielu krwawych wydarzeń związanych zarówno z wojnami, jak i zrywami narodowowyzwoleńczymi. W ciągu wielu wieków Puszczy Białowieskiej polowało wiele koronowanych głów – Kazimierz Jagiellończyk, Stefan Batory, August II Mocny, August III Sas, czy Stanisław August Poniatowski, którzy odwiedzali również pobliską Białowieżę.

Białowieża może pochwalić się bardzo długą historią sięgającą XIV stulecia, kiedy na tych dziewiczych terenach zbudowano dwór myśliwski dla książąt litewskich. Na przełomie XVII i XVIII wieku został zniszczony, a następnie odbudowano go jako zamek łowiecki należący do królów, a następnie carów.

W wyniku trzeciego rozbioru Polski Białowieża została przyłączona do Prus. W 1807 roku weszła w skład Księstwa Warszawskiego, a następnie w 1815 – Królestwa Polskiego. Największy rozwój osady przypada na przełom XVIII i XIX wieku. Polowania i wycinanie drzew przyczyniło się jednakże do znacznego zniszczenia puszczy.

W 1919 roku, po okresie okupacji rosyjskiej i niemieckiej, Białowieża znalazła się w granicach Polski. Jej odbudowa rozpoczęła się i zakończyła w 1923 roku. Białowieski Park Narodowy założono w 1932 roku, ale początkowo służył bardziej jako reprezentatywny teren łowiecki.

Białowieża została dotkliwie zniszczona w czasie II wojny światowej i wymagała gruntownej obudowy. Tutejszy park narodowy reaktywowano w 1947 roku.