Brzeg

Brzeg jest jednym z najstarszych i najpiękniejszych miast Śląska, a jednocześnie ważnym ośrodkiem kulturalnym kraju. Dzięki ogromnej ilości zabytków, miejscowość jest ukochana przez miłośników historii. Dodatkowo położenie w niewielkiej odległości od Opola i Wrocławia czyni Brzeg świetnym punktem wypadowym do tych miast.

brzeg

Brzeg to zabytkowe miasto, z wieloma wartymi zobaczenia miejscami. Do najciekawszych należą: renesansowy Zamek Piastów Śląskich z XIII wieku, gotycki kościół pod wezwaniem św. Mikołaja z XIV wieku, barokowy kościół Podwyższenia św. Krzyża z iluzjonistycznymi freskami Jana Kubena, barokowe figury Jana Nepomucena i Tadeusza Judy z 1722 roku oraz barokowy pomnik św. Trójcy na placu Zamkowym.
Warto również zwiedzić dawny kościół franciszkanów. Jest to najstarsza w Brzegu świątynia, wzmiankowana już w 1285 roku. Rozbudowano ją w latach 1338-1494, a w 1582 zamieniono na książęcy arsenał. Do lat osiemdziesiątych pełniła funkcję magazynu, lecz wskutek zaniedbań została doprowadzona do ruiny. W 1997 roku zawaliła się wieża i fragment prezbiterium.
Ciekawymi zabytkami są też ratusz (1569-72), wieża ciśnień (1877), synagoga (1799) oraz cmentarz żydowski.
Brzeg to także znaczący ośrodek kulturalny. Muzyka, literatura i plastyka oraz teatr od zawsze stanowiły nieodłączny element życia mieszkańców. Obecnie w Brzegu działa Muzeum Piastów Śląskich i Brzeskie Centrum Kultury. Miasto organizuje też mnóstwo imprez kulturalnych. Z najważniejszych można wymienić: Ogólnopolski Festiwal Teatrów Różnych Form „Theatron”, Muzyczną Scenę Młodych „Bariery Kariery”, Przegląd Kolęd i Pastorałek „Brzeskie kolędowanie”, Ogólnopolski Festiwal Piosenki Religijnej „Corda Cordi” i Festiwal Piosenki Angielskiej „FACE THE MUSIC”. Ponadto, w Zamku Piastów Śląskich, kościołach, Centrum Kultury, Galerii Sztuki Współczesnej i Ratuszu odbywają się wszelkiego rodzaju koncerty, wystawy, plenery malarskie, jarmarki renesansowe i spektakle.

GEOGRAFIA

Brzeg to miasto powiatowe położone w połowie drogi pomiędzy Wrocławiem a Opolem. Miejscowość ma dobrze rozwiniętą komunikację kolejową i autobusową. Posiada bezpośrednie połączenia z Opolem, Wrocławiem, Krakowem, Warszawą, Katowicami, Poznaniem, Szczecinem, Zieloną Górą, Lublinem, Kielcami, Przemyślem, Zamościem oraz Nysą.

HISTORIA

Pierwsze wzmianki o Brzegu pochodzą z 1234 roku. Powstaniu miasta sprzyjało jego dogodne położenie na skrzyżowaniu szlaków lądowych i wodnego, łączących największe ośrodki Śląska z państwami ościennymi. Lokacja Brzegu nastąpiła w 1250 roku.
Na przełomie wieków XIII i XIV w mieście osiedliły się zgromadzenia zakonne, które zbudowały tu swoje kościoły i klasztory. Po podziale księstwa wrocławskiego w 1311 roku na trzy nowe księstwa, Brzeg stał się stolicą najmniejszego z nich – brzeskiego.
Okres świetności miasta związany był z panowaniem dynastii Piastów. Książę Bolesław III połączył księstwo brzeskie z legnickim i tytułował się Panem Legnicy i Brzeguli. W II połowie XIV wieku z kolei książę Ludwik I rozbudował zamek książęcy, obok którego ufundował kolegiatę św. Jadwigi. Finansowo też wspierał przebudowę kościoła św. Mikołaja.
W latach 1428-1432 Brzeg niszczyli husyci. Liczne klęski żywiołowe niejednokrotnie nawiedzały miasto, a w II połowie XV wieku miejscowość przeżyła okres zapaści ekonomicznej.
W XVI wieku, za rządów Fryderyka II i Jerzego II, nastąpił rozkwit architektury i kultury. Książę Fryderyk wprowadził w mieście i księstwie luteranizm i rozpoczął renesansową przebudowę zamku. Wobec zagrożenia najazdem tureckim, postanowił też przebudować fortyfikacje. Książę Jerzy II, z kolei przyczynił się do renesansowej przebudowy zamku. Popierał on także kulturę i naukę, czemu miało służyć ufundowanie Gymnasium Illustre Bregense, czyli późniejsze Gimnazjum Piastowskie.
Podczas wojny trzydziestoletniej, dzięki rozbudowanym fortyfikacjom, Brzeg nie został zdobyty przez wojska szwedzkie. Wojna odbiła się jednak niekorzystnie na sytuacji księstwa i miasta. W 1675 roku zmarł ostatni męski przedstawiciel dynastii piastowskiej, w skutek czego miasto i księstwo weszły pod rządy monarchii habsburskiej, która to próbowała nawrócić mieszkańców na katolicyzm. W miejsce usuniętych w XVI wieku zakonów sprowadzono do Brzegu jezuitów i kapucynów, którzy wznieśli tu swoje klasztory i kościoły.
W 1741 roku miasto zostało dotkliwie zniszczone podczas oblężenia Starego Miasta przez wojska pruskie. Rok później wraz z całym Śląskiem Brzeg dostał się pod panowanie pruskie. W 1748 roku wybudowano tu pierwszą na całej długości Odry, śluzę rzeczną. Rozbudowano też fortyfikacje, lecz te po zajęciu miasta przez wojska napoleońskie zniszczono i wybudowano w ich miejscu promenady, parki i planty. W 1842 roku do miasta dotarła kolej. Przełom wieków XIX i XX to czas rozbudowy miasta. W roku 1907 Brzeg został wyłączony z powiatu i otrzymał rangę miasta wydzielonego.
Druga wojna światowa przyniosła miastu najdotkliwsze w jego historii zniszczenia oraz zmianę przynależności państwowej. Odbudowie ze zniszczeń towarzyszyła rozbudowa przemysłu spożywczego i elektromaszynowego. W południowej części miasta powstały nowe dzielnice mieszkaniowe. Do 1950 roku Brzeg znajdował się w województwie wrocławskim, a po przeprowadzonej wówczas reformie administracji, wszedł w skład województwa opolskiego. W okresie obchodów tysiąclecia chrztu Polski – w maju 1966 – doszło w mieście do tzw. „wypadków brzeskich”. Milicja Obywatelska usunęła wtedy duchownych z domu parafialnego przy Placu Zamkowym. Sprzeciw mieszkańców miasta wywołał wobec nich represje ze strony służby bezpieczeństwa.