Czechowice-Dziedzice

Czechowice-Dziedzice to miasto w południowej Polsce, w województwie śląskim, w powiecie bielskim. Miejscowość jest jednym z większych ośrodków przemysłowych na Śląsku. Działają tu m.in. rafineria, kopalnia węgla kamiennego, walcownia metali, fabryka zapałek oraz fabryka sprzętu elektrotechnicznego. Czechowice-Dziedzice to jednak nie tylko typowo śląskie fabryczne miasto. Miejscowość może poszczycić się wieloma ciekawymi zabytkami, dlatego jest szczególnie upodobana przez miłośników historii.

czechowice-Dziedzice

Czechowice-Dziedzice mogą pochwalić się znaczną ilością zabytków. Najciekawszym bez wątpienia jest późnobarokowy Kościół parafialny pod wezwaniem. św. Katarzyny, wzniesiony w latach 1722–1729 z wieżą z 1800 roku. Inne interesujące miejsca w Czechowicach to: Pałac Kotulińskich z 1729 roku, kamienica z XVIII wieku przy ul. Legionów, Dom Rekolekcyjny św. Józefa, czyli jezuicki ośrodek duszpasterski, budynek dworca kolejowego z 1855 roku oraz kościoły (kościół pw. NMP Wspomożenia Wiernych powstały w latach 1882–1890 i kościół pw. NMP Królowej Polski z 1939 roku).

Czechowice-Dziedzice to także idealne miejsce dla miłośników sportu. Znajdziecie tu Państwo wiele obiektów sportowych, m.in. trzy baseny, lodowisko, stadion piłki nożnej oraz trasy rowerowe (zielona Dolina Wisły, niebieska – Dolina Podraj i pomarańczowa – Dolina Iłownicy). W sumie lokalne trasy rowerowe mają długość 56 km. Dodatkowo, na odcinku 9,4-kilometrowym przez miasto przebiega Międzynarodowa Trasa Rowerowa (Greenways Kraków-Morawy-Wiedeń).

GEOGRAFIA

Czechowice-Dziedzice to miasto w województwie śląskim, w powiecie bielskim. Miejscowość leży w Dolinie Górnej Wisły, u zbiegu rzek Białej, Iłownicy i Wisły. Na terenie miasta wykryto złoża węgla kamiennego, co spowodowało powstanie tu kopalni KWK Silesia. W pobliżu Czechowic-Dziedzic znajdują się też pokłady solanki, które wykorzystuje się w uzdrowisku w Goczałkowicach (8 km od Czechowic-Dziedzic). Również w Goczałkowicach znajduje się zapora, która tworzy tzw. Zbiornik Goczałkowicki.

HISTORIA

Po raz pierwszy Czechowice-Dziedzice były wzmiankowane w księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego biskupa Henryka z Wierzbna na początku XIV wieku. Księga wymienia na tych terenach osady Chotowitz theuthonico i Chotowitz polonico, czyli Czechowice na prawie niemieckim i Czechowice na prawie polskim. Pierwszą parafią na terenie Czechowic była parafia św. Katarzyny (powstała ona między 1342 a 1447 rokiem), a podległych jej było 90 parafian.

Już w XIV wieku Czechowice były wsią szlachecką. Na przełomie XIV i XV wieku jej właścicielami zostali bracia Mikołaj i Zbrosław, a w latach 30. XV przeszła w posiadanie Mikołaja Czelo. Z upływem lat rodzina Czelów stała się jedną z najbardziej wpływowych rodzin szlacheckich księstwa cieszyńskiego. Po śmierci Henryka Czelo w 1500 roku nastąpił częściowy podział wsi pomiędzy jego synów. Z czasem jednak cały majątek znalazł się w posiadaniu Kacpra Czelo. Zarówno rodzina Czelów, jak i Sokołowscy z Sokołowic, nowi właściciele Czechowic, byli wyznania katolickiego, dlatego też w trakcie ich rządów kościół św. Katarzyny pozostawał w rękach katolików. W 1675 wieś przeszła we władanie Fryderyka Aleksandra barona Kotulińskiego z Kotulina.

Do połowy XIX wieku Czechowice i Dziedzice były niewielkimi wsiami położonymi na krańcu Księstwa Cieszyńskiego. Późniejszy rozwój tych miejscowości był związany z biegnącymi tędy liniami kolejowymi. Dziedzice otrzymały pierwsze połączenie kolejowe w 1855 roku – najpierw z Boguminem i Bielskiem, a w późniejszych latach z Oświęcimiem, Krakowem i Lwowem. W 1867 Dziedzice uzyskały kolejną linię kolejową do Pszczyny (Pszczyna należała w tamtych latach do Prus), a w 1889, w celu usprawnienia transportu, ułożono drugą linię torów na trasie Bogumin-Dziedzice. Spowodowało to gwałtowny rozwój przemysłowy Dziedzic. Przy trasie linii kolejowej zaczęły powstawać pierwsze duże zakłady przemysłowe, m.in.: fabryka podkładów kolejowych (1890), rafineria nafty „Schodnica” (1896), fabryka przetwórstwa metalowego „Cynkownia” (1896), czy Kopalnia Węgla Kamiennego „Silesia” (1900). W tym samym okresie nastąpił duży napływ ludności do Dziedzic. Rozwijała się też kultura – Dziedzice stały się bardzo silnym ośrodkiem polskiej myśli narodowej.

W 1920 roku obie miejscowości znalazły się w granicach Polski. Dziedzice nadal się prężnie rozwijały, a dzięki nim również i sąsiednie Czechowice. Powstały wtedy takie przedsiębiorstwa jak: Fabryka Spółki Akcyjnej Przemysłu Elektrycznego „Czechowice” (1921), Fabryka Kabli Clement Zahm Sp. z o.o. (1928), a także fabryki zapałek, maszyn, rowerów itd. Mieszkańcy byli też aktywni kulturalnie. Zbudowano kilka domów kultury, powstało kilka chórów i amatorskich scen teatralnych, a także kina i kluby sportowe.

W okresie okupacji niemieckiej Czechowice i Dziedzice zostały włączone w granice Trzeciej Rzeszy. Rozpoczęły się przymusowe zsyłki, wywłaszczenia, łapanki oraz deportacje do obozów koncentracyjnych, a wraz z nimi wyroki śmierci i egzekucje. W 1940 roku dotychczas samodzielne gminy – Czechowice i Dziedzice – połączono w jedną, której nadano niemiecką nazwę Tschechowitz. W miejscowości od 1942 roku funkcjonował obóz koncentracyjny Polenlager Tschechowitz-Dzieditz przeznaczony dla Polaków na Śląsku.

12 lutego 1945 na tereny miasta wkroczyła Armia Czerwona i oswobodziła miasto. Po zakończeniu II wojny światowej gmina szybko powróciła do dawnej świetności. Na początku istniała jedna gmina Czechowice-Dziedzice, lecz szybko podzielono ją na dwie odrębne jednostki. Ponownie miejscowości zostały połączone 1 stycznia 1951 roku, a obecna nazwa – Czechowice-Dziedzice – obowiązuje od 1958 r.

Z historią miasta są ściśle związane jego symbole. Herb przedstawia na błękitnym tle połowę orła śląskiego oraz św. Andrzeja Bobolę, patrona miasta. Flaga miasta jest również błękitna, lecz z czarnym pasem u dołu. Owy pas symbolizuje katastrofy, które miały miejsce w Czechowicach-Dziedzicach w XX w. Były to pożar w rafinerii w 1971 oraz dwie katastrofy górnicze – w 1974 i w 1979 r. Łącznie zginęło w nich 98 osób.