Elbląg

Elbląg zawdzięcza swój unikalny charakter zawiłej historii oraz przeplatającym się wpływom polskim i niemieckim. Sąsiedztwo tych dwóch narodów stało się także przyczyną wielu waśni i nieporozumień. Wielokulturowy rodowód Elbląga znajduje odzwierciedlenie w dzisiejszym wyglądzie miasta – można tu podziwiać wspaniałe średniowieczne budowle, dzieło rąk obu narodów oraz Stare Miasto, odbudowane z gruzów II wojny światowej.

o Elblągu

Elbląg to średniej wielkości miasto portowe zamieszkane przez około 126 tysięcy osób. Od końca II wojny światowej rozwinął się on w dobrze prosperujący ośrodek przemysłowy, akademicki i kulturalny, przyciągający gości z całego świata. Przed wojną miasto było dużo większe i stanowiło jedno z najważniejszych ośrodków w regionie. Tym niemniej, obecny Elbląg także zajmuje ważne miejsce na mapie gospodarczej Polski, ze względu na swoją stocznię, browary i kwitnący przemysł metalurgiczny. To także współzałożyciel powstałego w 1998 roku Euroregionu Bałtyk – unii sześciu państw bałtyckich (Polski, Rosji, Łotwy, Estonii, Szwecji i Danii), opierającej się na współpracy w zakresie kultury, polityki i finansów. To szansa dla Elbląga, aby odzyskać swoją dawną wielkość.

Elbląg szczyci się także licznymi zabytkami i atrakcjami turystycznymi. Do najbardziej charakterystycznych budowli należą średniowieczne kamienice i kościoły z czerwonej cegły, w tym katedra Św. Mikołaja zlokalizowana w obrębie Starego Miasta. Chociaż elbląskie budynki stanowią połączenie stylów gotyckiego, barokowego i renesansowego, żaden z budynków nie ma więcej niż 50 lat, gdyż pierwotna zabudowa została zniszczona w czasie II wojny światowej. W 2000 roku lokalne władze zadecydowały o przyspieszeniu prac renowacyjnych i przy współpracy z archeologami próbują przywrócić miasto przedwojenny wygląd. Wśród zrekonstruowanych budowli największe wrażenie robią Brama Miejska oraz kościół Św. Marii (przekształcony na galerię).

GEOGRAFIA

Elbląg znajduje się w północnej Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim. Miasto leży nad rzeką o takiej samej nazwie, łączącej pobliskie jezioro Drużno z Zalewem Wiślanym. Dwa kanały: Jagielloński i Elbląski, które łączą miasto z pobliskimi jeziorami, stanowią dużą atrakcję turystyczną. Tereny otaczające miasto należą do delty Wisły (Żuławy Wiślane), nizinnego regionu rolniczego. Na zachód od Elbląga rozciągają się rozległe równiny, zaś na południu – tereny bagienne otaczające Drużno.

HISTORIA

Początki Elbląga wiążą się z 1237 rokiem, kiedy to nad rzeką Elbląg powstał zamek Zakonu Krzyżackiego. Wkrótce wokół rozrosła się osada, w 1247 roku lokowana na prawie lubeckim. Tak narodziło się miasto Elbing. Początkowo zamieszkiwali je głównie niemieccy osadnicy, którzy zadomowili się na nowych terenach, kultywując jednakże swoje tradycje, własną kuchnię i właściwe dla siebie style architektoniczne. Małe miasteczko stosunkowo szybko rozwinęło się w kwitnący ośrodek handlowy a dzięki licznym przywilejom i wsparciu Zakonu Krzyżackiego stało się również ważnym miastem portowym. W 1358 roku Elbing przystąpił do Ligi Hanzeatyckiej, unii handlowej miast bałtyckich.

W XV wieku Elbing stał się drugim pod względem ważności miastem w regionie. Tym niemniej, tutejsza ludność – pochodzenia pruskiego, niemieckiego i polskiego – nie była zadowolona z represyjnych rządów Krzyżaków, którzy sprawowali władzę nad miastem i pozostałymi częściami Prus. Dlatego też 1440 roku Elbing wraz z innymi istotnymi ośrodkami pruskimi stworzył Konfederację Pruską, która wspierała Polaków w walce z Zakonem. Po udanym powstaniu Elbing (przemianowany na Elbląg) i reszta Prus Królewskich weszły w skład Polski.

Następne stulecia przyniosły zarówno wielkie sukcesy, jak i niewyobrażalne zniszczenia. Najpierw polscy książęta i królowie przyznali miastu liczne przywileje, a tym samym Elbląg stał się jednym z najlepiej rozwijających się ośrodków. W XVII wieku zaznał jednak wielkich zniszczeń w związku z najazdem oddziałów szwedzkich, które splądrowały miasto, nałożyły na nie kontrybucję i zdziesiątkowały lokalną ludność. Następnie na miasto padły różne plagi, które dokończyły dzieła zniszczenia. Po I rozbiorze Polski w 1772 roku, Elbląg został przyłączony od Królestwa Prus i przez kolejne dekady miasto przeżywało okres stagnacji.

Miasto na nowo odżyło w XIX wieku, kiedy powstał Kanał Elbląski, a Elbląg zyskał połączenie kolejowe z resztą Europy. Wydarzenia te wyznaczyły początek industrializacji miasta, która odbiła się nie tylko w rosnącej ilości fabryk, ale też w budowie stoczni Schichau-Werke, stosującej najnowocześniejszą maszynerię hydrauliczną przy budowie okrętów i torped (tutejsza stocznia jest jednym z pionierów w tej dziedzinie). Elbląg wszedł w skład Imperium Niemieckiego w 1871 roku, powstałego po zjednoczeniu Niemiec.

Najczarniejsze karty w historii Elbląga związane są z latami II wojny światowej. W latach 1940-1945 w okolicach powstały dwa obozy koncentracyjne, założone przez wojska niemieckie okupujące w tym czasie miasto. Kiedy w 1944 roku Armia Czerwona znajdowała się na przedpolach Elbląga, prawie cała ludność pochodzenia niemieckiego opuściła miasto, udając się na zachód, często zostawiając za sobą dobytek całego życia. Oddziały rosyjskie, uważając miasto za rdzennie niemieckie, najpierw je splądrowały, a następnie podpaliły. W wyniku pożaru zniszczeniu uległo 65% zabudowy, w tym wiele zabytków.

Po wojnie Elbląg wrócił do Polski, miasto poddano repolonizacji, a dawni niemieccy mieszkańcy nie mieli prawa powrotu do porzuconych domów. Obecnie około 98% elblążan to Polacy. W latach 90. lokalne władze dołożyły wszelkich starań, aby zrekonstruować zabytkowe dzielnice miasta. Do dnia dzisiejszego zakończono około 70% prac.