Katowice

Na pierwszy rzut oka Katowice wydają się mieć niewiele do zaoferowania, jednak wizyta w centrum największej aglomeracji w Europie Środkowowschodniej może okazać się ciekawym doświadczeniem. Pod względem industrializacji i urbanizacji teren ten przypomina Zagłębie Ruhry. Obecnie miasto przechodzi okres internsywnej transformacji, stając się coraz bardziej znaczącym ośrodkiem handlowym przyciągającym wielu inwestorów.

o Katowicach

Katowice to stolica Górnego Śląska i najważniejszy ośrodek województwa śląskiego. W tutejszej aglomeracji, skupiającej kilka miast, mieszka 3 mln osób, z czego 308 tysięcy w samych Katowicach. Jest to najgęściej zaludniony i najbardziej zurbanizowany region w kraju.

Okres największej prosperity w dziejach Katowic przypadł na lata ’50, kiedy powstały tu liczne kopalnie węgla i huty stali. Ostatnimi laty przemysł ciężki stracił na znaczeniu, a miasto skupiło się na rozwoju handlu i promocji małych przedsiębiorstw. Kopalnie, huty i fabryki nadal funkcjonują, a miasto pozostaje centrum Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Co roku odbywają się tutaj targi handlowe, a w tym – druga największa impreza tego typu w Polsce. Spore udogodnienie dla podróżujących do Katowic stanowi pobliskie lotnisko międzynarodowe Katowice-Pyrzowice oraz ważny węzeł kolejowy.

Dziś jest to główny ośrodek naukowy i edukacyjny regionu górnośląskiego, mający do zaoferowania bogaty program rozrywkowy. Większość zabudowy miejskiej powstała w okresie PRL-u, choć zachowało się także kilka pereł XIX-wiecznej architektury oraz wiele ciekawych przykładów zabudowy modernistycznej, pochodzących z międzywojnia, takich jak Sejm Śląski, Biblioteka Śląska czy tzw. Drapacz Chmur przy ul. Żwirki i Wigury. Warto także odwiedzić dwie niezwykłe dzielnice Katowic – robotnicze osiedle Nikiszowiec z początku XX wieku oraz Giszowiec, zaprojektowany jako miasto-ogród. Najbardziej charakterystyczną budowlą w Katowicach jest Spodek, ogromna hala, w której odbywają się najważniejsze koncerty rockowe w kraju.

GEOGRAFIA

Katowice położone są na Wyżynie Śląskiej, w południowo-zachodniej części kraju. Zajmują obszar zróżnicowany pod względem rzeźby krajobrazu. Różnica między najwyższymi i najniższymi punktami miasta wynosi około 100 metrów. Przez miasto przepływa kilka rzek, z których największe to Rawa i Kłodnica.

Śląsk od wielu stuleci słynie ze swoich bogactw naturalnych. Znajdują się tu m.in. złoża węgla, żelaza, ołowiu i srebra. Chociaż intensywna industrializacja doprowadziła do poważnych zniszczeń środowiska, nadal można odpocząć w cieniu tutejszych lasów i parków. Polecamy szczególnie wizytę w Wojewódzkim Parku Kultury i Rekreacji.

HISTORIA

O pierwszych osadach znajdujących się w okolicach obecnych Katowic wspominał już Ptolemeusz. W XIII wieku powstały zaś pierwsze kopalnie ołowiu i srebra w Bytomiu oraz innych okolicznych miejscowościach.

Prawdziwa historia Katowic zaczyna się jednak w XIX wieku, kiedy Śląsk znalazł się pod rządami Prus. Był to okres bardzo dynamicznego rozwoju przemysłu metalurgicznego i górnictwa – Katowice stały się wówczas jednym z najważniejszych ośrodków gospodarczych Prus. W 1846 roku otwarto połączenie kolejowe między Berlinem a Mysłowicami, a wkrótce potem Katowicom przyznano prawa miejskie.

W czasie I wojny światowej kopalnie i huty w okręgu górnośląskim pracowały pełną parą, a tym samym Katowice rozwijały się jako ośrodek gospodarczy i transportowy. Powstania śląskie i zorganizowany na Śląsku plebiscyt zadecydowały o przyłączeniu tych terenów do niepodległej Polski. Dla uczczenia powstańców wzniesiono 1967 roku pomnik, będący jednym z najbardziej charakterystycznych punktów w mieście.

Nad rozbudową miasta w okresie międzywojennym czuwało wielu czołowych architektów, dzięki czemu Katowice szybko stały się drugim (po Warszawie) najbardziej nowoczesnym ośrodkiem w Polsce. W 1926 powstało lotnisko w Muchowcu (obecnie dzielnica miasta), które współcześnie wykorzystywane jest jedynie przez sportowców, podczas gdy loty krajowe i międzynarodowe obsługuje lotnisko w Pyrzowicach. Druga wojna światowa nie zdołała położyć kresu rozwojowi gospodarczemu Katowic. Miasto zostało przyłączone do Rzeszy, ale w odróżnieniu do innych części Polski przedwojennej wcielonych do Generalnego Gubernatorstwa, okręg katowicki zachował odrębność administracyjną.

Po wojnie Katowice stały się głównym ośrodkiem akademickim i kulturalnym w regionie. W latach 50. znacznie wzrosła zarówno liczba ich mieszkańców, jak i obszar. Do 1975 roku w obręb miasta włączono wiele okolicznych miejscowości, w tym: Piotrowice, Ochojec, Kostuchna, Wełnowiec, Giszowiec, Dąbrówka Mała i Mucki.

W 1981 roku Katowice stały się świadkiem dramatycznych wydarzeń w kopalni Wujek, kiedy strajkujący robotnicy zostali zaatakowani przez milicję i wojsko. W wyniku starć zginęło 9 górników. Historię górników z Wujka uwiecznił Kazimierz Kutz w filmie „Śmierć jak kromka chleba”.