Nałęczów

Dzięki dobroczynnemu klimatowi oraz źródłom wody mineralnej Nałęczów od dawna słynie jako uzdrowisko, zapewniające idealne warunki do rekonwalescencji i wypoczynku. Oprócz pacjentów chorych na serce, którzy przyjeżdżają tu na leczenie, Nałęczów, zaprojektowany jako miasto-ogród, przyciąga turystów poszukujących pięknych krajobrazów i spokojnych wakacji. Liczne zabytki, wkomponowane w zieleń, są dodatkowym atutem kurortu.

o Nałęczowie

Centrum Nałęczowa stanowi rozległy, piękny park zdrojowy z uroczym stawem, obsadzony drzewami rozmaitych gatunków. Znajduje się tu także kilka zabytkowych sanatoriów oraz Pałac Małachowskiego. Wzdłuż głównych alej miasteczka, w cieniu wysokich starych drzew, ciągną się pieczołowicie odremontowane drewniane wille i rezydencje. Warto zobaczyć także miejscowy kościół parafialny i przylegający do niego stary cmentarz.

Od XIX wieku Nałęczów chętnie odwiedzali i tworzyli tam słynni ludzie pióra, w tym Zofia Nałkowska, Henryk Sienkiewicz, Stanisław Przybyszewski, Stanisław Witkiewicz, Stefan Żeromski oraz Bolesław Prus. W miasteczku mieszczą się muzea poświęcone twórczości literackiej Żeromskiego i Prusa.

Korzystne warunki klimatyczne nadal odgrywają ważną rolę w kuracji, ale obecnie w leczeniu pacjentów z chorobami układu krążenia wykorzystuje się pełen zakres możliwości, jakie oferuje nowoczesna terapia balneoklimatyczna. Lecznicze właściwości naturalnej wody mineralnej, której skład chemiczny jest zbliżony do składu wody źródlanej, cieszą się uznaniem już od dwóch stuleci. W Nałęczowie produkowana jest woda mineralna „Nałęczowianka”.

GEOGRAFIA

Nałęczów to niewielkie miasteczko, liczące około 4000 mieszkańców, położone w województwie lubelskim, 25 km od Lublina i 24 km od Kazimierza Dolnego nad Wisłą. Znajduje się w północno-zachodniej części Wyżyny Lubelskiej, zwanej Płaskowyżem Nałęczowskim, na wysokości 180-212 m n.p.m.

Miasto charakteryzuje się niezwykle malowniczym położeniem w obrębie Kazimierskiego Parku Krajobrazowego, w rozwidleniu rzek Bystrej i Bochotniczanki. Otaczają je liczne wąwozy lessowe i gęste lasy. W Nałęczowie i jego okolicy panuje korzystny mikroklimat.

HISTORIA

Osada powstała już w XIV w., ale wówczas nazywała się Bochotnica, od nazwy rzeki Bochotniczanki przepływającej w pobliżu. W 1523 r. właścicielem okolicznych terenów została rodzina Samborzeckich. Wkrótce nadeszły burzliwe czasy reformacji, a później, na przełomie XVII i XVIII w., Bochotnica popadła w kryzys ekonomiczny, spowodowany wieloma wojnami, które toczyły się w okolicy.

W 1751 r. właścicielem nałęczowskich ziem został Stanisław Małachowski. Nazwa folwarku i wioski pochodzi od nazwy herbu tej rodziny – Nałęcz. Około 1770 r. Małachowski rozpoczął budowę swego pałacu, który dziś uchodzi za najwspanialszy obiekt architektoniczny w Nałęczowie. Po pewnym czasie Małachowski musiał odsprzedać swe dobra krewnemu – Antoniemu Małachowskiemu, odkrywcy źródeł nałęczowskich (cierpiał on na chorobę, której leczenie wymagało kąpieli w wodzie o wysokim stężeniu żelaza). Uzdrowisko zdobywało coraz większy rozgłos, lecz prawdziwą sławę zyskało dopiero po śmierci Małachowskiego. Dalszy rozwój Nałęczowa zatrzymał wybuch powstania listopadowego. Niemal wszystkie posiadłości zostały zniszczone przez armię carską, zaś Małachowscy musieli sprzedać swoje ziemie.

Nałęczów bardzo wiele zawdzięcza trzem lekarzom – Konradowi Chmielewskiemu, Wacławowi Lasockiemu i Fortunatowi Nowickiemu – którzy w późniejszym okresie nie ustawali w wysiłkach, by ożywić kurort. W 1877 r. Fortunat Nowicki wydzierżawił posiadłości Małachowskiego i założył firmę, której głównym celem było przywrócenie miasteczku dawnej świetności. Działalność tych trzech lekarzy zapoczątkowała najlepszy okres w historii Nałęczowa, a niebawem zaczęło tu zjeżdżać wiele sławnych osobistości.

W czasie pierwszej wojny światowej miasteczko poważnie ucierpiało. Jego powojenną odbudowę przyśpieszyły dwa istotne wydarzenia: nadanie miastu oficjalnego statusu uzdrowiska oraz ustanowienie go stolicą regionu. Kurort przyciągał znów słynne postaci, takie jak Rydz-Śmigły czy generał Beck.

Miasto, zniszczone w czasie drugiej wojny światowej, zaczęło odzyskiwać swój blask od lat 50., kiedy założono przedsiębiorstwo państwowe Uzdrowisko Nałęczów. Stopniowo przeprowadzono restaurację nałęczowskich zabytków i modernizację sanatoriów.