Ostrowiec Świetokrzyski

Mimo że Ostrowiec Świętokrzyski jest miastem średniej wielkości, ma wiele do zaoferowania. Toczy się tutaj bogate życie kulturalne, którego głównymi ośrodkami są Biuro Wystaw Artystycznych oraz Muzeum Historyczno-Archeologiczne. Co więcej, Ostrowiec może się poszczycić obiektami sportowymi najwyższej klasy, wśród nich zmodernizowanym stadionem i najnowocześniejszą pływalnią w kraju. W mieście zachowały się interesujące zabytki, lecz największą atrakcją jest rezerwat archeologiczny w pobliskich Krzmionkach – unikalny zespół neolitycznych kopalń krzemienia z dwiema podziemnymi trasami turystycznymi.

o Ostowcu Św.

Największym walorem kulturowym Ostrowca Świętokrzyskiego, który zwraca uwagę wszystkich przybywających do miasta, jest zachowany do dziś układ urbanistyczny śródmieścia oraz sieć ulic mających początek w narożach rynku. Całość stanowi doskonały przykład lokalizacji miasta charakterystycznej dla schyłku XVI w.

Podczas pobytu w Ostrowcu warto zobaczyć następujące zabytki: barokowy kościół św. Stanisława Biskupa z końca XVI w. wraz z przyległym cmentarzem założonym dwa wieki później; kościół św. Michała z początku XVII w., który uzyskał swój obecny neobarokowy styl w wyniku przebudowy w XX w.; oraz pozostałości XVIII-wiecznego cmentarza żydowskiego. Inne obiekty godne obejrzenia to dawny pałac Wielkopolskich, zbudowany w otoczeniu pięknego parku, jak również Gmach Poczty Polskiej, łatwo rozpoznawalny dzięki ogromnej kolumnadzie w stylu palladiańskim.

Niedaleko od Ostrowca leży wioska Bałtów z jedynym w Polsce Parkiem Jurajskim, w którym rozmieszczono naturalnej wielkości modele allozaura, triceratopsa oraz innych prehistorycznych gadów. Bodaj największą atrakcją parku jest możliwość wspinaczki na model tyranozaura. Ponadto Bałtów służy jako dogodny punkt wypadowy do spływu rzeką Kamienną.

GEOGRAFIA

Pod względem powierzchni i liczby mieszkańców (80 000) Ostrowiec Świętokrzyski jest drugim po Kielcach największym miastem w województwie świętokrzyskim. Wraz z dwiema innymi miejscowościami położonymi nad rzeką Kamienną, Starachowicami i Skarżyskiem, tworzy tzw. Trójmiasto nad Kamienną.

Ostrowiec jest położony w obrębie trzech krain geograficznych stanowiących część Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej: Wyżyny Opatowskiej, Doliny Rzeki Kamiennej oraz Przedgórza Iłżeckiego.

Ostrowiec od Warszawy dzieli 170 km, od Lublina – 120 km, od Kielc zaś – 60 km. Przejście graniczne z Niemcami oddalone jest o 500 km od miasta.

HISTORIA

Ustalono, że pierwsze osady na terenie Ostrowca Świętokrzyskiego pojawiły się w okresie neolitu. Najwcześniejsze wzmianki historyczne dotyczące wiosek Ostrów i Częstocica, dziś włączonych do miasta, sięgają lat 1369 i 1374. Jakub Gawroński herbu Rawa, który wykupił Ostrów pod koniec XVI w., w 1597 r., wyznaczył rynek, dając tym samym początek miastu.

Na przełomie XVI i XVII w. Janusz Ostrogski został właścicielem wszystkich dóbr. Postanowił podzielić Ćmielów i Opatów na mniejsze klucze i w wyniku tego podziału został wyodrębniony klucz dóbr ostrowieckich, który przetrwał do połowy XIX w.

W XVII w. posiadłości często zmieniały właścicieli, przechodząc w ręce kolejnych rodzin. W latach 1837-1838, dzięki wsparciu finansowemu hrabiego Łubieńskiego, jednego z właścicieli miasta, powstała huta zwana Klimkiewiczów.

Po powstaniu styczniowym w 1863 r. miasto uległo procesowi komunalizacji. Zygmunt Wielopolski, kolejny właściciel resztek dóbr ostrowieckich, założył Spółkę Akcyjną Wielkich Pieców i Zakładów Ostrowieckich. Niebawem nastąpiło połączenie starego Ostrowca i osady przemysłowej Klimkiewiczów, a w pobliżu tego nowego organizmu miejskiego – rzecz istotna – znajdowała się osada fabryczna Częstocice. W latach 1884-1885 ze Skarżyska do Ostrowca doprowadzono odnogę kolei dęblińsko-dąbrowskiej.

Początek XIX w. przyniósł dynamiczny rozwój przemysłowy regionu; samo miasto w tym czasie także szybko się przeobrażało. W końcu wieku Ostrowiec nadal przeżywał rozkwit: w miarę przybywania mieszkańców miejscowość rozrastała się terytorialnie. Równie gwałtownie rozwijały się podmiejskie osady fabryczne.

W wyniku zniszczenia Zakładów Ostrowieckich podczas pierwszej wojny światowej Ostrowiec popadł w stagnację gospodarczą. Po wyzwoleniu tych ziem spod panowania Austro-Węgier w 1918 r., utworzono polskie struktury władzy, które przejęły kontrolę nad miastem, budzącym się powoli z uśpienia.

Dwudziestolecie międzywojenne to okres dalszego prężnego rozwoju Ostrowca. W 1924 r. doszło do poszerzenia granic miasta oraz wydzielenia go z powiatu opatowskiego.

Podczas drugiej wojny światowej Ostrowiec pełnił rolę ośrodka walki dywersyjno-sabotażowej i wywiadowczej, produkcji broni oraz wydawania prasy konspiracyjnej. Jednocześnie odbyło się tu wiele publicznych egzekucji. Wyzwolenie Ostrowca przez Armię Czerwoną nastąpiło 16 stycznia 1945 r.