Pisz

W Piszu, położonym w południowo-wschodniej części Mazur, na skraju Puszczy Piskiej, ma swój początek szlak wodny Wielkich Jezior Mazurskich. Chociaż Pisz nie obfituje w zabytki architektury, urok niedużej, spokojnej miejscowości doskonale wynagradza ten stan rzeczy, a dobre zaplecze turystyczne umożliwia spędzenie beztroskich wakacji w otoczeniu jezior.

piszu

Podczas zwiedzenia Pisza trzeba zwrócić uwagę na najstarszy zabytek w miasteczku – wieżę kościoła św. Jana, zachowaną w niezmienionym kształcie od 1649 r., gdy została przekonstruowana po zniszczeniach w wyniku pożaru. Sam kościół, wzniesiony w końcu XVIII w., przebudowano w 1843 r. Warto zajrzeć do środka, bo we wnętrzu świątyni znajduje się kilka cennych przedmiotów. W Piszu znajdują się także pozostałości zamku krzyżackiego, wiele jednopiętrowych kamienic z XVIII i XIX w., protestancka plebania oraz kaplica cmentarna.

Neogotycki ratusz, budynek interesujący sam w sobie, poza Sądem Rejonowym i Urzędem Stanu Cywilnego, mieści Muzeum Ziemi Piskiej. W muzeum prezentowana jest ekspozycja poświęcona florze i faunie Puszczy Piskiej oraz dziełom literatury polskiej z rejonu Mazur, jak również zbiór dokumentów związanych z dziejami Pisza.

Jednak największą atrakcją miasteczka jest wspaniała przyroda tych okolic: malownicze łąki i pola, gęste lasy, obfitujące w grzyby i jagody, oraz przejrzyste wody jezior. To właśnie dzięki naturalnym walorom Pisza liczni turyści zjeżdżają tu przez cały rok.

GEOGRAFIA

Mniej więcej 20-tysięczny Pisz leży w województwie warmińsko-mazurskim i spełnia funkcję siedziby powiatu piskiego. Położenie miasta w bliskości Puszczy Piskiej, na brzegu jeziora Roś, z którego wypływa rzeka Pisa, odznacza się niezwykłą malowniczością. Jezioro Roś jest połączone kanałem z jeziorem Śniardwy, największym w Polsce.

Klimat Pisza kształtują ścierające się masy powietrza kontynentalnego i oceanicznego. Przeciętne roczne temperatury powietrza wynoszą 16 stopni C w lipcu oraz –4,5 stopni C w styczniu. Charakterystyczne dla klimatu regionu Pisza jest występowanie czterech wyraźnie odmiennych pór roku. Lata bywają przeważnie ciepłe, a zimy długie i surowe, z obfitymi opadami śniegu.

HISTORIA

Pisz chlubi się historią sięgającą XIV w., kiedy Krzyżacy zbudowali drewniany zamek w najdalej na południe wysuniętej części Puszczy Piskiej, w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich. Wokół zamku powstała osada bartna. W 1367 r. osadnicy otrzymali pierwszy przywilej, zezwalający im na pełen połów ryb w okolicznych wodach. W 1645 r. osada uzyskała prawa miejskie i nadano jej oficjalnie nazwę Johannisburg, od nazwy zamku, jednak lokalni mieszkańcy nazywali miasto „Jańsbork” lub „Jansbork”. Nazwa ta funkcjonowała aż do 1946 r. Patronem miasta został św. Jan Chrzciciel, bowiem w jego dniu Zakon Krzyżacki odniósł zwycięstwo na tej ziemi.

Rzeka o błotnistych brzegach, wypływająca z jeziora Roś, poddała autochtonom pomysł nadania miastu nazwy „Pisz”. Wywodzi się ona od słowa „pisa”, oznaczającego „bagno” w języku staropruskim.

Dzięki swemu korzystnemu położeniu miasto zaczęło prosperować w XV w. Często zatrzymywali się w nim kupcy zmierzający do Gdańska, a także wielu rzemieślników, którzy tędy przewozili swoje towary do rzek Narwi i Wisły.

Ze względu na rozległe tereny leśne oraz płytko zalegające pokłady rudy darniowej, głównymi gałęziami przemysłu w regionie zawsze były przetwórstwo drzewne (tartak) oraz metalurgiczny (hamernie w Wiartlu i Jaśkowie i huta w Wądołku). Podstawę gospodarki samego Pisza stanowi przemysł drzewny.

Po drugiej wojnie światowej miasto zostało odbudowane z ruin. W 1939 r. Pisz miał 6 400 mieszkańców, w 1992 r. liczba ta wyniosła 19 375. W ciągu ostatnich lat nastąpił rozwój sieci usług, otwarto również wiele nowych sklepów z artykułami spożywczymi i wyrobami przemysłowymi.