RODZAJ MĘSKI: większość wyrazów kończących się na spółgłoskę
człowiek = human, person, man
syn = son
pies = dog
stół = table
samochód = car
Kraków = Cracow
RODZAJ ŻEŃSKI: większość wyrazów kończących się na samogłoskę „a”
mama = mom
kobieta = woman
żyrafa = giraffe
rodzina = family
książka = book
Warszawa = Warsaw
wiosna = spring (the season of the year)
RODZAJ NIJAKI: większość wyrazów kończących się na samogłoskę „o” lub „e”
dziecko = child
miasto = town
morze = sea
Zakopane = Zakopane (a town in the mountains)
Oczywiście od każdej reguły są wyjątki; oto kilka przykładów:
Rodzaj męski: kierowca, myśliwy
Rodzaj żeński: wieś, Bydgoszcz
Rodzaj nijaki: centrum
LICZBA MNOGA
Tworzenie liczby mnogiej może sprawiać trudność nawet rodzimym użytkownikom języka. Opisanie zasad jej tworzenia (jak i całego systemu odmian) nie mieści się w zakresie tego szkicu. Oto przykłady rzeczowników w liczbie mnogiej: Ludzie, synowie, psy, stoły, samochody, mamy, kobiety, żyrafy, kierowcy, rodziny, książki, wiosny, dzieci, miasta, morza, myśliwi, centra.
PRZECZENIE
Formę przeczącą tworzymy przez dodanie “nie” przed czasownikiem.
Mogę – Nie mogę.
Idzie – Nie idzie.
Jeśli dopełnienie zdania oznajmującego występuje w bierniku, to w przeczeniu zmieniamy jego przypadek na dopełnienie.
Mam dom – Nie mam domu.
Język polski jest językiem fleksyjnym, co w praktyce oznacza, że odmianie podlegają w nim rzeczowniki (deklinacje), czasowniki (koniugacje), przymiotniki, liczebniki i zaimki.
DEKLINACJA
W języku polskim występuje 7 przypadków. Każdemu z nich teoretycznie mogłaby przysługiwać inna końcówka, co w efekcie dawałoby 14 różnych końcówek w odmianie jednego wyrazu. Jednakże normalnie część końcówek deklinacyjnych się pokrywa. Istnieje kilkanaście wzorców odmiany, usystematyzowanych według końcówek wyrazów w mianowniku.
STOPNIOWANIE
Stopień wyższy tworzy się poprzez dodanie sufiksu „-(i)ększy” , „-(i)ejszy” lub „-szy”. Stopień najwyższy powstaje poprzez dodanie prefiksu „naj” do wyrazu w stopniu wyższym.
Ładny, ładniejszy, najładniejszy
CZASY
W języku polskim wyróżniamy tylko trzy czasy: przyszły, teraźniejszy i przeszły. Aspekt czasownika (jego dokonaność bądź niedokonaność) wyraża się poprzez odpowiedni sufiks lub prefiks.
Robię – czas teraźniejszy, aspekt niedokonany
Robiłem – czas przeszły, aspekt niedokonany
Zrobiłem – czas przeszły, aspekt dokonany
Będę robił – czas przyszły, aspekt niedokonany
Zrobię – czas przyszły, aspekt dokonany