Stereotypy o Polsce i Polakach wynikają z niewiedzy o nas i naszym kraju. W popularnych przesądach jak w krzywym zwierciadle odbija się karykaturalny obraz Polaka, bardzo daleki od rzeczywistości. Pamiętajmy jednak, że każda karykatura kryje w sobie ziarenko prawdy…
Stereotyp pierwszy: Polakom każdy język obcy
Rzeczywiście znajomość języków obcych nie jest naszą mocną stroną – w porównaniu z innymi krajami Unii Europejskiej wypadamy dosyć blado. Według najnowszych badań jedynie 8% Polaków deklaruje znajomość przynajmniej jednego języka obcego (w przypadku osób młodych ten wskaźnik jest zdecydowanie wyższy). Sytuacja nie jest jednak tak dramatyczna, jak by się wydawało. Młodsze pokolenie zna język angielski co najmniej na poziomie komunikatywnym, zaś starsi często potrafią posługiwać się językiem rosyjskim, obowiązkowym przez wiele lat w naszych szkołach. Nauka języków obcych, ostatnio także egzotycznych, np. japońskiego, jest dziś w modzie czego dowodem są liczne szkoły językowe i popularność studiów językowych. Ogólnie uważa się, że Polacy osiągają lepsze efekty w nauce języków niż Włosi czy Hiszpanie, jednakże brakuje nam ich śródziemnomorskiej łatwości i pewności siebie w wyrażaniu się w innym języku.
Stereotyp drugi: Polacy wiecznie narzekają
Nie ukrywajmy – lubimy sobie ponarzekać. Inna sprawa, że niedawne czasy dostarczały nam mnóstwa powodów do niezadowolenia. W peerelowskiej przeszłości Polacy narzekali na brak podstawowych dóbr, bo jak tu nie narzekać, gdy kupno cukru czy papieru toaletowego nieraz graniczyło z cudem. Z drugiej strony zawsze umieliśmy i umiemy się z siebie śmiać. Jak mówi stare powiedzenie, w bloku socjalistycznym Polska była najweselszym barakiem, a absurdy życia codziennego stały się pożywką dla wielu świetnych polskich komedii i kabaretów.
Szybkie przemiany polityczne po 1989 i młody kapitalizm przyniosły kolejne powody do narzekań – niepewność jutra, bezrobocie, niskie zarobki. Wielu z nas wciąż ma problemy z odnalezieniem się w nowej rzeczywistości i mimo stałego wzrostu gospodarczego oraz członkostwa w Uni ponad połowa Polaków uważa, że ich stopa życia się nie podniosła. Naszym ulubionym tematem do narzekania – ale na szczęście i do żartów – są tradycyjnie politycy.
Skłonność do narzekania rzadko spotyka się wśród młodszych generacji. Młodzi ludzie, podobnie jak ich zachodnioeuropejscy rówieśnicy, są otwarci na świat i nowe wyzwania, z optymizmem patrzą w przyszłość.
Stereotyp trzeci: Polacy nie lubią obcych
Polska przez wieki była państwem wielonarodowościowym, gdzie obok siebie w zgodzie żyły różne grupy etniczne i religijne. Dziś także żyje wśród nas wielu przedstawicieli innych nacji. Do Polski przyjeżdżają naukowcy, studenci, specjaliści różnych dziedzin, a także uchodźcy wojenni czy polityczni, którym nasz kraj udziela wsparcia. W Polsce mieszkają też przedstawiciele wielu mniejszości narodowych – Ukraińcy, Niemcy, Cyganie, Litwini i dużo dużo innych narodowości.
Geneza antysemityzmu może stanowić przedmiot sporu, ale z całą pewnością nie jest to postawa występująca tylko w Polsce. Wszelkie przejawy dyskryminacji, czy to na tle rasowym, czy religijnym, są prawnie zabronione. Ludność pochodzenia żydowskiego cieszy się równymi prawami jak inne mniejszości narodowe czy wyznaniowe. Po odnowieniu stosunków dyplomatycznych z Izraelem rząd polski dokłada się wszelkich starań, aby budować most porozumienia między naszymi państwami, czemu służą m.in. wycieczki młodzieży żydowskiej do Polski do miejsc pamięci Holokaustu.
Stereotyp czwarty: Polacy lubią wódkę
Niewątpliwie zwyczaj picia alkoholu przy wielu okazjach jest u nas mocno zakorzeniony. Wywodzi się on jeszcze z czasów szlacheckich i wyraża chociażby w staropolskim powiedzeniu: Jedz, pij i popuszczaj pasa. Nadal lubimy dobrze podjeść i nie stronimy od kieliszka, ale stereotypowy obraz Polaka – pijaka i obżartucha daleki jest od prawdy. Za alkohol popularny w tej części Europy uważa się powszechnie właśnie wódkę, która słynie poza granicami naszego kraju z wysokiej jakości i rozmaitości gatunków. Wśród młodszego pokolenia większą popularnością cieszy się zdecydowanie piwo, które dorównuje smakiem znanym markom z Niemiec i Czech.
Stereotyp piąty: Przestępstwa w Polsce są na porządku dziennym
Polskę uważa się powszechnie za kraj o bardzo wysokim wskaźniku przestępczości, a obcokrajowcy ostrzegani są przed pozornie chętnymi do pomocy Polakami i zaleca się im uważne pilnowanie torebki. Zapomina się, że problem kradzieży istnieje wszędzie tam, gdzie są turyści. A w dobie terroryzmu światowego w żadnym kraju nie może się czuć w 100% bezpieczne.
Na wszelki wypadek zalecamy trzymanie samochodu na strzeżonym parkingu (opłaty zwykle nie są wygórowane). Lepiej nie zostawiać cennych przedmiotów w środku pojazdu, zwłaszcza w miejscach widocznych, jak przednie i tylne siedzenia. W przypadku kradzieży auta należy zgłosić się na policję. Szanse odzyskania samochodu są raczej niewielkie, jednakże potwierdzenie zgłoszenia kradzieży z komisariatu jest potrzebne, aby uzyskać odszkodowanie.