Lazurowe wody jezior oraz bliskość Puszczy Piskiej z jej urozmaiconą florą i fauną sprawiają, że Ruciane-Nida to pełen życia ośrodek rekreacji i sportów wodnych, jeden z najważniejszych w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich. Już od wielu lat miasteczko jest mekką dla żeglarzy z kraju i spoza jego granic. W pobliżu Rucianego-Nidy znajduje się kilka godnych odwiedzenia miejsc; do niektórych z nich można dotrzeć pieszo, inne wymagają dojazdu autobusem bądź pociągiem. Turyści najchętniej poruszają się tu jednak rzekami lub kanałami.
Turyści przyjeżdżający do Rucianego-Nidy mogą wybierać spośród wielu możliwości zakwaterowania, w zależności od stanu portfela i upodobań. Warto wspomnieć, że gmina Ruciane-Nida posiada największą bazę turystyczno-wypoczynkowo w północno-wschodniej części Polski. Znajduje się tu wiele ośrodków wypoczynkowych, hoteli, pensjonatów, kwater prywatnych oraz kempingów. Nie brakuje także tawern, barów i pizzerii, oferujących niedrogi posiłek w miłym otoczeniu.
Dzięki licznym szlakom turystycznym przecinającym malowniczą okolicę miasteczka, gmina Ruciane-Nida oferuje doskonałe warunki do pieszych wycieczek, jazdy na rowerze, pływania kajakami oraz żeglarstwa. Mieści się tu również kilka stadnin. Do wielu zakątków Puszczy Piskiej najłatwiej dotrzeć rowerem. Szlaki wodne można pokonywać indywidualnie, ale istnieje też możliwość popłynięcia w rejs wycieczkowy stateczkiem Żeglugi Mazurskiej.
Leśniczówka „Pranie”, położona około 5 km od Rucianego-Nidy, to magiczne miejsce, które z pewnością warto odwiedzić. Należała kiedyś do Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego; to tutaj stworzył niektóre ze swoich najbardziej znanych wierszy. W 1980 r. w leśniczówce otwarto muzeum jego pamięci. Co roku latem odbywają się tu koncerty i spotkania z poezją.
Ruciane-Nida to miasteczko w województwie warmińsko-mazurskim, znajdujące się na południowym obrzeżu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Ełk leży 70 km stąd, Olsztyn 90 km, a Warszawa 210 km. Liczba mieszkańców wynosi w przybliżeniu 5,500 osób, zaś powierzchnia – 17,7 km2.
Miasteczko jest położone na Równinie Mazurskiej, pomiędzy dwoma jeziorami, Guzianką Wielką i Nidzkim (oba wchodzą w skład Mazurskiego Parku Krajobrazowego). Jezioro Nidzkie, o powierzchni wynoszącej około 1020 ha, ma trzynaście wysp, a jego brzeg ze wszystkich stron porastają mieszane lasy Puszczy Piskiej.
To właśnie tereny leśne wpływają na lokalny klimat. Jest on łagodniejszy niż w całym rejone Mazur, gdyż mieszają się tu wpływy klimatu kontynentalnego oraz oceanicznego, z przewagą pierwszego.
Pierwsze ślady osadnictwa na terenach dzisiejszego miasta i gminy Ruciane-Nida sięgają II w. n.e. W tym czasie okolice te zamieszkiwało plemię Galindów.
W XIII w. osiedlili się tu Krzyżacy. Niebawem zaczęli wprowadzać w życie politykę osadnictwa, która osiągnęła szczyt po podpisaniu traktatu pokojowego nad Jeziorem Mełno w 1422 r. (traktat określał granice pomiędzy państwami krzyżackim, polskim i litewskim).
W następstwie hołdu pruskiego w 1525 r. obszar dzisiejszego Rucianego-Nidy został włączony do świeckiego państwa pruskiego, będącego lennem Polski. Mimo że nie odstąpiono od polityki kolonizacyjnej, tereny te pozostały słabo zaludnione aż do XVIII w. Przyczyną tego stanu rzeczy były przede wszystkim najazdy Tatarów i Litwinów oraz klęski żywiołowe często nawiedzające te rejony. Pierwsze wsie, których nazwy pochodziły od nazw ich założycieli, zaczęły powstawać w 1830 r. Oprócz domów mieszkalnych budowano także pustelnie i klasztory.
Wieś Nida została założona w 1699 r. na miejscu dawnej wioski rybackiej i młyna stojącego nad rzeką Nidką. Mieszkańcy Nidy żyli z rybołówstwa, produkcji smoły oraz węgla drzewnego. Z kolei w Rucianem pierwsze zakłady rzemieślnicze działały już w XIV w. W pierwszej połowie XIX w. znajdowała się tutaj leśniczówka i mała osada leśna.
W drugiej połowie XIX w. nastąpił znaczny rozwój komunikacji. Pomiędzy rokiem 1866 a 1869 zbudowano drogę łączącą Ruciane z Piszem, natomiast w latach 1883-1885 została otwarta linia kolejowa między Olsztynem a Ełkiem, ze stacją w Rucianem. Kolejną ważną datą w historii Rucianego okazał się rok 1898, w którym miasteczko otrzymało połączenie kolejowe z Mrągowem. U schyłku XIX w. wytyczono szlak wodny z Giżycka do Mikołajek, Rucianego i Piszu, co zapoczątkowało rozwój turystyki w Rucianym. Po pierwszej wojnie światowej do Rucianego zjeżdżało 12 000 gości rocznie – tym samym miasteczko stało się jednym z najważniejszych ośrodków turystycznych w byłych Prusach Wschodnich. Wraz z końcem drugiej wojny światowej w Wejsunach pierwszy przenośny wiatrak został uruchomiony. Następnie rozpoczęto odbudowę wiatraków w Rucianym i Nidzie.
W latach 1949-1963 oddawano do użytku kolejne wydziały zakładów produkujących płyty pilśniowe (zakłady tu znajdowały się w pobliżu Nidy). Miało to ogromne znaczenie zarówno dla rozwoju Nidy, jak i Rucianego. W 1966 r. miasteczka połączyły się tworząc jeden ośrodek miejski o nazwie Ruciane-Nida.