Rymanów

Rymanów leży na południu Polski, niedaleko Krosna. Walorem miasta jest kilka interesujących zabytków i położenie w pięknej, górzystej okolicy, stwarzającej świetne warunku do aktywnego wypoczynku. Większość odwiedzających to kuracjusze z Rymanowa-Zdroju, znanego uzdrowiska oddalonego stąd o 4 km. Przyjeżdżają także Żydzi, poszukujący śladów żydowskiej obecności w Rymanowie przed drugą wojną światową.

o Rymanowie

Najcenniejszym zabytkiem Rymanowa jest barokowy kościół z 1780 r., łatwo rozpoznawalny dzięki wysokiej wieży. W jego kaplicy znajduje się nagrobek kasztelana Jana Siemiańskiego (zmarł w 1580 r.) i jego żony, wykonany z czerwonego marmuru i alabastru. Oprócz kościoła warto zobaczyć rynek starego miasta oraz rezydencja rodziny Potockich.

W okresie przedwojennym Żydzi w Rymanowie stanowili 40% populacji. Dziś świadectwem ich obecności w mieście są jedynie synagoga i cmentarz. Wybudowana w XVII w. synagoga jeszcze do niedawna stała w ruinach, ale obecnie w jej pięknie odbudowanych murach modli się coraz więcej Żydów. Dzięki malowniczemu położeniu na skarpie rymanowski kirkut jest jedną z najciekawszych żydowskich nekropolii na Podkarpaciu.

W okolicach Rymanowa wytyczono wiele szlaków pieszych i rowerowych. Z górskich szlaków można podziwiać piękne widoki na pasmo Beskidu Niskiego. Zimą na narciarzy czekają wyciągi krzesełkowe, liczne trasy zjazdowe i biegowe o różnym stopniu trudności.

GEOGRAFIA

Rymanów to małe miasto w województwie podkarpackim, leżące w odległości 14 km od Krosna i 69 km na zachód od Przemyśla. Obejmuje obszar 12,39 km2 i liczy ok. 3 700 mieszkańców. Najbliżej położone lotniska znajdują się w Rzeszowie (75 km stąd) i Krakowie (180 km).

Miasto leży w dolinie rzeki Tabor, na granicy dwóch pasm karpackich – Beskidu Niskiego oraz Pogórza Bukowskiego. Wzgórza, porośnięte gęstymi lasami a gdzieniegdzie poprzecinanymi polanami, tworzą bardzo malowniczy pejzaż.

HISTORIA

Rymanów powstał w pobliżu dróg handlowych biegnących z Karpat na Węgry. Założycielem osady był Władysław Opolski, książę śląski i namiestnik króla Ludwika Węgierskiego. Pierwsza nazwa miejscowości, Ladisslavia, pochodzi właśnie od jego imienia. Osadę zamieszkiwali przede wszystkim przybysze ze środkowych Niemiec, których przeludnienie zmusiło do opuszczenia rodzinnych stron. W 1376 r. nastąpiła lokacja na prawie Magdeburskim, która zapewniła miastu przywilej posiadania samorządu. W czasie rządów Władysława I nazwę zmieniono na Rymanów, na cześć pierwszego wójta Nicolao Reymanna. Od XVI w. zasadniczą część mieszkańców Rymanowa stanowili Żydzi.

W XV i XVI w. miasto otrzymywało liczne przywileje z rąk kolejnych władców Polski, wśród nich przywilej organizowania cotygodniowych targów, który okazał się niezwykle korzystny dla miejscowej gospodarki. Kres rozkwitowi miasta położyły kolejne wojny w XVII w., wojna moskiewskiej, wojny ze Szwedami, z Turcją oraz powstania chmielnickiego, w czasie których Rymanów został splądrowany i zniszczony.

W XVII w. i przez pierwsze 30 lat XVIII w. Rymanow stanowił własność prywatną rodziny Stadnickich. W 1731 r. miasto przeszło w ręce rodziny Ossolińskich i pozostało ich własnością do 1794 r. Wówczas zostało kupione przez Potockich, którzy byli jego właścicielami do początku XX w.

W XIX w., po rozbiorach Polski, Rymanów został przyłączony do Austrii i jako część Galicji. Do 1772 r. miasto należało do ziemi sanockiej województwa ruskiego, a następnie do cyrkułu leskiego. W 1864 r. powróciło do starostwa sanockiego. Mniej więcej w tym czasie Rymanów zaczął pełnić funkcję ośrodka handlu artykułami spożywczymi. Ta transformacja spowodowała stopniowe odradzanie się gospodarki miasta. Niebawem Rymanów stał się popularnym kurortem, który odwiedzali głównie mieszkańcy Lwowa.

We wrześniu 1914 r. po wybuchu pierwszej wojny światowej, Rymanów został zdobyty przez wojska rosyjskie i doszczętnie ograbiony. Miasto przejęły wojska Austro-Węgry w 1915 r.

W 1918 r. miasto znalazło się w granicach Polski. Ponownie uległo zniszczeniom we wrześniu 1939 roku, w wyniku niemieckich bombardowań.