Tłuszcz

Tłuszcz znajduje się w odległości ok. 30 km od Warszawy, a przez gminę przebiegają liczne połączenia kolejowe i drogowe ułatwiające szybki dojazd zarówno do stolicy, jak i Ostrołęki czy Białegostoku. Jednak nie tylko bliskość tych miast jest atutem Tłuszcza. Miasto to przede wszystkim raj dla miłośników historii; Tłuszcz jest bowiem miejscowością o bardzo bogatej przeszłości.

tłuszcz

Ziemia tłuszczańska bogata jest w tradycje kulturalne i kryje tysiące zabytków kultury materialnej i duchowej. W przeszłości właśnie tu mieszkali i tworzyli swe dzieła m.in. Cyprian Kamil Norwid oraz Władysław Podkowiński.
Najlepszą porą na wizytę w Tłuszczu są okolice lutego i marca. Odbywają się tu wtedy Biesiady z Książką. Jest to unikalna impreza masowa, w której biorą udział oficyny wydawnicze oraz pojedynczy wydawcy, którzy co roku prezentują kilkaset książek – zarówno nowości, jak i klasykę. Biesiadom towarzyszą spotkania z autorami książek, krytykami literackimi, aktorami i piosenkarzami.
Niezależnie od pory roku warto odwiedzić Muzeum Ziemi Tłuszczańskiej, prezentujące bogatą tradycję regionu. Muzeum ma w swoich zasobach eksponaty dokumentujące historię, kulturę i etnografię Tłuszcza i okolic. Ciekawymi zabytkami są także Kościół Przemienienia Pańskiego z lat 30-tych XX wieku oraz wieża ciśnień z XIX wieku, którą uważa się za wizytówkę miasta. Wydarzenia historyczne upamiętniają pomniki „Siewby” i żołnierzy 32 pułku piechoty AK oraz mały cmentarz wojenny z 1920 roku.

GEOGRAFIA

Tłuszcz to miasto leżące w województwie mazowieckim, w powiecie wołomińskim. Miejscowość jest znaczącym węzłem kolejowym, ma połączenia kolejowe w pięciu kierunkach: Tłuszcz – Małkinia Górna – Białystok, Tłuszcz – Wołomin – Warszawa Wschodnia/Warszawa Wileńska, Tłuszcz – Wyszków – Ostrołęka, Tłuszcz – Radzymin – Legionowo/Zegrze oraz Tłuszcz – Mińsk Mazowiecki – Pilawa.
Przez Tłuszcz przepływa rzeka Cienka, dopływ Rządzy.

HISTORIA

Początki Tłuszcza sięgają 1477 roku, kiedy to założona została wieś książęca o nazwie Tłuściec. Terytorium Tłuszcza wchodziło w skład powiatu kamienickiego (Kamieńczyk k. Wyszkowa), ziemi nurskiej, województwa mazowieckiego. Proces zasiedlenia prawie bezludnego pogranicza ziemi warszawskiej i nurskiej rozwinął się dopiero w XV wieku. Powstało wówczas wiele miejscowości w najbliższych okolicach Wołomina. Tłuszcz stał się wsią królewską w 1526 roku, po przyłączeniu Mazowsza do Korony.
Złote lata Tłuszcza przerwał w 1655 roku potop szwedzki, kiedy to najeźdźcy splądrowali okolice Warszawy. Kolejne straty przyniosły przemarsze wojsk szwedzkich i polsko-saskich podczas wojny północnej (1700-1721). Po rozbiorach Polski Tłuszcz znalazł się pod zaborem austriackim, a w latach 1809-1815 – w granicach Księstwa Warszawskiego. Zgodnie z uchwałą kongresu wiedeńskiego w 1815 roku Tłuszcz wszedł w skład Królestwa Polskiego.

Ogromny wpływ na rozwój Tłuszcza wywarła budowa linii kolejowych. W 1862 roku uruchomiono kolej warszawsko-petersburską, a w samej miejscowości powstała stacja i warsztaty kolejowe. Spowodowało to napływ ludności z okolicznych wsi oraz Żydów, którzy ożywili tu handel i rzemiosło. W 1884 roku Tłuszcz miał już 400 mieszkańców i szkołę podstawową. Było to również miejsce o walorach letniskowych.
W czasie I wojny światowej, w sierpniu 1915 roku, do Tłuszcza wkroczyły wojska niemieckie. Rok później nadano Tłuszczowi wraz z okolicznymi wsiami status gminy. W listopadzie 1918 roku, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, miejscowość znalazła się w rękach wojsk polskich.
W czasach II Rzeczypospolitej Tłuszcz nadal się prężnie rozwijał. W 1921 roku uruchomiono tu hutę szkła „Przyszłość”, a w 1936 – linię kolejową do Radzymina i Legionowa. Powstała samodzielna parafia, a w 1932 roku zbudowano kościół pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego.

Podczas okupacji Tłuszcz był znaczącym ośrodkiem ruchu oporu. 30 lipca 1944 roku w czasie akcji „Burza” zgrupowanie AK opanowało bez walki Tłuszcz i jego okolice. Następnego dnia stoczono zwycięską walkę z niemieckim pociągiem pancernym. Jednak 3 sierpnia pojawiły się tu niemieckie czołgi zmuszając żołnierzy AK do wycofania się. Tłuszcz znowu na kilka tygodni znalazł się w rękach okupantów. Po wyzwoleniu i zakończeniu wojny zdewastowana miejscowość zaczęła się odbudowywać.
W 1967 roku Tłuszcz uzyskał prawa miejskie, a osiem lat później wszedł w skład województwa ostrołęckiego. W 1997 roku zbudowano tu okazały ratusz i podjęto budowę nowego kościoła.