Zagórze Śląskie

Największą atrakcją, dla której turyści odwiedzają Zagórze Śląskie, małą wioskę w Górach Sowich, są ruiny obronnego zamku Grodno, wzniesionego w XIII w. przez księcia Bolka I. Inną popularną atrakcję stanowi Jezioro Bystrzyckie, jedno z najpiękniejszych jezior zaporowych w Sudetach. Urządzono tu kąpielisko, działa również wypożyczalnia sprzętu wodnego.

o Zagórzu Śląskim

Ulokowany na szczycie wzgórza Choina (450 m n.p.m), Grodno zalicza się do najwspanialszych zamków średniowiecznych w Polsce. Kiedyś nazywano je „siedzibą rozbójników”. Zamek ma strzelistą wieżę, z której można podziwiać rozległe widoki na otaczające go góry. W środku mieści się muzeum, które prezentuje eksponaty związane z historią zamku, a także obrazy z XVIII i XIX w., broń białą i wiele innych przedmiotów.

Mniej znany zabytek Zagórza Śląskiego, kościół Podwyższenia Krzyża Świętego, został wybudowany ok. 1500 r. Jego konstrukcja odznacza się prostotą, wystrój wnętrza jest skromny, ale mimo to kościół warto zobaczyć.

Tama na Jeziorze Bystrzyckim wznosi się na wysokość 44 m i ma szerokość 230 m. Co ciekawe, zanim powstała, w miejscu tym znajdowała się wieś o nazwie Śląska Dolina, która przestała po spiętrzeniu wód przez gigantyczną tamę na Bystrzycy w 1914 r. Dzisiaj turyści mogą spacerować po moście rozwieszonym nad jeziorem albo pływać po jego wodach kajakiem czy rowerkiem wodnym. Na amatorów sportów zimowych czekają liczne wyciągi narciarskie. Okoliczne łagodne stoki szczególnie nadają się dla początkujących narciarzy.

GEOGRAFIA

Zagórze Śląskie leży w województwie dolnośląskim, w pobliżu Wałbrzycha. Ta mała wioska liczy 416 mieszkańców i zajmuje obszar 912 ha, z których 282 ha stanowią użytki rolne, a 506 ha tereny zalesione. Wysokość nad poziomem morza waha się od 360 do 380 m.

Położone u podnóża Gór Czarnych (pasmo Gór Wałbrzyskich), niedaleko doliny Bystrzycy, Zagórze Śląskie ciągnie się przez 1,8 km wzdłuż trasy Jugowice-Świdnica. Pomiędzy wsią a Jeziorem Bystrzyckim wznosi się grzbiet górski z trzema szczytami: Choiną, Drzewicą i Kurzętnikiem.

HISTORIA

Zagórze Śląskie powstało jako osada wokół zamku Grodno. Ponieważ nosiła taką samą nazwę, jak zamek, nie jest dokładnie wiadomo czy wzmianki w historycznych dokumentach dotyczą samej osady czy zamku, prawdopodobnie jednak większość odnosi się do zamku.

Pewne jest, że w 1372 r. właścicielem folwarku u podnóża zamku był niejaki Reintsche Schof. W kolejnych stuleciach Zagórze Śląskie pozostawało niewielką osadą, która przechodziła w ręce kolejnych właścicieli zamku i dóbr ziemskich wokół niego.

Po przejęciu Księstwa Świdnicko-Jaworskiego przez Czechów, zamek wraz z dobrami stał się własnością prywatną, która wielokrotnie zmieniała właścicieli. Podczas wojny trzydziestoletniej zdobyli i złupili go Szwedzi. W późniejszym czasie odziedziczyła go Anna Katherine, córka hrabiego von Hohenzollern, która odsprzedała dobra G. Leonhardowi von Thirskiemu, ten zaś z kolei przekazał je baronowi Georgowi Gottfriedowi von Eben.

Okres po wojnie trzydziestoletniej był bardzo ciężki dla chłopów, także tych zamieszkujących wsie w pobliżu zamku. W 1679 r. wzniecili bunt, w trakcie którego odmówili wykonywania pańszczyzny i przeprowadzili oblężenie zamku. Wycofali się dopiero po tym, jak obiecano im złagodzenie narzuconych obciążeń.

W 1717 r. wdowa po von Ebenie sprzedała dobra Alexandrowi Ludwigowi von Winterfeldowi, jego spadkobiercy zaś – Ottonowi Gottfriedowi von Lieres z Wilkowa (w 1754 r.). Owe częste zmiany właścicieli doprowadziły zamek do ruiny, a w 1774 r. został opuszczony.

W 1785 r. zamek należał do Ottona Sigmunda von Lieresa. W 1819 r. obciążona długami budowla została podzielona na części i sprzedana drogą licytacji. Dopiero wówczas Zagórze Śląskie zaczęło się dynamiczniej rozwijać.

Wieś należała potem do starosty krakowskiego, hrabiego von Zedlitz-Neukrich. Jego rodzina rozpoczęła odbudowę zamku w celu udostępnienia go zwiedzającym. Prace ruszyły w drugiej połowie XIX w., a zakończyły się na początku XX w. W ich efekcie zamek Grodno stał się jednym z najczęściej odwiedzanych zamków w Polsce. W jego wnętrzu urządzono muzeum i gospodę, natomiast sama wieś rozwijała się jako miejscowość wypoczynkowa. Zagórze Śląskie zyskało jeszcze na atrakcyjności w 1904 r., gdy uruchomiono linię kolejową ze Świdnicy do Jedliny-Zdroju.