Zamość

Nazywany Padwą Północy i perłą renesansu, Zamość należy do nielicznych miast, które zostały w całości wpisane na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Unikalny charakter nadaje Zamościowi renesansowy układ ulic i zabudowa, niezmienione od czasu powstania miasta w XVI w. Zamość spełnia ponadto rolę kulturalnego centrum malowniczego regionu zwanego Roztoczem. Odbywają się tu stałe oraz okazjonalne imprezy, zarówno na skalę regionalną, jak i międzynarodową.

o Zamościu

Ta piękna miejscowość, zaprojektowana w myśl włoskiej koncepcji „idealnego miasta”, do dnia dzisiejszego zachowała wiele ze swej niepowtarzalnej atmosfery. Zamość został założony przez potężnego magnata Jana Zamoyskiego i zbudowany według projektu Bernarda Moranda, architekta urodzonego w Padwie, a pracującego w Polsce. Udało mu się stworzyć godne podziwu dzieło, wzorcowy przykład renesansowego miasta schyłku XVI w.

Pierwotny układ miasta oraz fortyfikacje zachowały się w idealnym stanie. W Zamościu można zobaczyć wiele budynków łączących włoskie i środkowoeuropejskie style architektoniczne.

Wiosną i latem, gdy w Zamościu organizowane są liczne imprezy kulturalne, sportowe i handlowe, miasto staje się jeszcze bardziej atrakcyjne dla turystów. Scenerią większości tych wydarzeń jest zamojski Wielki Rynek.

Zamość stanowi fantastyczną bazę wypadową w rejony pobliskiego Roztocza. Mniej więcej 12 km od miasta rozciąga się Roztoczański Park Narodowy i pięć parków krajobrazowych. Ich malownicze otwarte przestrzenie stwarzają wspaniałe warunki do odpoczynku, pieszych wędrówek oraz krótkich wycieczek rowerowych.

Przez Zamość prowadzi najkrótsza droga z Warszawy do Lwowa.

GEOGRAFIA

Zamość znajduje się w południowo-zachodniej części województwa lubelskiego, około 90 km od Lublina, 247 km od Warszawy i 60 km od granicy z Ukrainą. Obszar 30 km2 zamieszkuje 68 300 ludzi.

Miasto położone jest na wysokości 210 m n.p.m, nad rzekami Łabuńką i Topornicą, w szerokiej bagnistej dolinie rzecznej, którą otaczają łagodne wzgórza krainy zwanej Roztoczem. Roztoczański Park Narodowy leży w bezpośredniej bliskości Zamościa.

Jako że tutejszy klimat ma charakter kontynentalny, lata w Zamościu są suche i gorące, natomiast zimy przeważnie mroźne.

HISTORIA

Historia miasta sięga 1580 r., kiedy otrzymało ono akt lokacyjny. Kanclerz i hetman koronny Jan Zamoyski, prawdziwy człowiek renesansu, powierzył włoskiemu architektowi Bernardowi Morandowi zadanie zaprojektowania i zbudowania miasta, które początkowo nosiło nazwą Nowego Zamościa, od nazwiska Zamoyskiego.

Ze względu na umiejscowienie na trasach handlowych wiodących do Lwowa oraz Kijowa, w Zamościu wkrótce zamieszkali kupcy żydowscy, włoscy, ormiańscy, węgierscy, niemieccy, greccy, hiszpańscy, angielscy, tureccy, perscy, holenderscy i szkoccy, dzięki czemu miasto przekształciło się w wielokulturowe i wielowyznaniowe skupisko ludzkie. Mieszkańcy, reprezentujący aż dwanaście narodowości, tworzyli niezwykle barwną społeczność. Wielu spośród nich otrzymało od Zamoyskiego znaczące przywileje i beneficja. To właśnie owa różnorodność i renesansowa architektura ukształtowały jedyny w swoim rodzaju charakter Zamościa.

Międzynarodowe targi, które odbywały się w mieście, wzorowane były na egzotycznych wschodnich bazarach. Mieszkający w Zamościu Ormianie utrzymywali kontakty handlowe ze swoimi pobratymcami z Krymu, Turcji, Persji, Mołdawii i południowo-wschodniej Polski. Sprowadzali oni do miasta przeróżne towary, takie jak broń, futra, klejnoty, siodła, wina, dywany, kilimy, wschodnie materiały, wyroby ze złota i skóry, przyprawy, barwniki, saletrę oraz jedwabne pasy z Persji, Turcji i Chin. W ten sposób miasto szybko stało się ważnym ośrodkiem handlu.

W 1589 r. Kanclerz Jan Zamoyski porzucił królewski Kraków i stworzył na swoich ziemiach „państwo w państwie”. Zamość ustanowiono jego stolicą.

Potężne miejskie fortyfikacje okazały się wystarczająco wytrzymałe, by odeprzeć potop szwedzki w XVII w. Zamość był skądinąd jednym z niewielu polskich miast, którym się to udało.

W początkach XX w. w pobliżu Zamościa rozegrała się ważna bitwa wojny polsko-bolszewickiej 1919-20, zakończona całkowitą klęską sił radzieckiej Rosji.

Podczas drugiej wojny światowej miasto nie uległo wprawdzie zniszczeniu, jednak ludność wiele wycierpiała z rąk Nazistów: ponad 8 000 mieszkańców Zamościa zostało uśmierconych w Rotundzie na Starym Mieście. Niemcy wysiedlili i spalili około 300 wsi w sąsiedztwie Zamościa.

W 1992 r. miasto zostało wpisane na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO.