Żory

Każdy, kto zna Śląsk, musi przyznać, że Żory są jednym z najładniejszych i najlepiej utrzymanych śląskich miast. Znajduje się tutaj ładny rynek otoczony schludnymi uliczkami, a także wiele zabytków świadczących o długiej historii miasta. Niezwykłym aspektem tego miejsca jest sposób, w jaki historia łączy się tu z nowoczesnością. Żory są dumne ze swych zabytków i atrakcji, i chętnie prezentują je turystom.

żory

Do dzisiejszego dnia zachował się średniowieczny układ urbanistyczny centrum Żor, z fragmentami murów obronnych, XIV-wiecznym kościołem parafialnym oraz zabytkowymi kamieniczkami. Przetrwało 1300 m oryginalnych murów obronnych, które wznoszą się na wysokość 9 m. Zostały wybudowane w ostatnim ćwierćwieczu XIII w. Z okresu późnego baroku pochodzi kościół św. św. Apostołów Filipa i Jakuba, rzadki przykład budowli halowej. W Żorach znajduje się jeszcze jedna świątynia, który zasługuje na uwagę – XIX-wieczna kapliczka, czyli „kościółek”, jak nazywają ją miejscowi. Głównym powodem, dla którego warto odwiedzić Muzeum Miejskie jest wystawa prezentująca kulturę ludów Afryki Zachodniej. Bardzo niewiele polskich muzeów może się poszczycić tak bogatymi zbiorami poświęconymi tej tematyce.

Żory są sceną wielu cyklicznych imprez kulturalnych, a wśród nich: Międzynarodowego Festiwalu Gitarowego, Festiwalu Muzyki Szantowej i Folkowej „Sari”, Międzynarodowego Festiwalu Zespołów Ludowych i Mażoretek oraz Ogólnopolskiego Pleneru Malarskiego. Od ponad 300 lat, wieczorem 11 maja, mieszkańcy organizują procesję z pochodniami – jest to wyjątkowa uroczystość, która odbywa się tylko w Żorach.

GEOGRAFIA

Żory to średniej wielkości miasto na Górnym Śląsku, liczące ok. 63 000 mieszkańców. Charakteryzuje się korzystnym położeniem na przecięciu ważnych dróg transportowych, dzięki czemu szybko i wygodnie można stąd dojechać do większości miast aglomeracji katowickiej, a także do ośrodków wypoczynkowych i narciarskich takich jak Bielsko-Biała, Wisła czy Szczyrk. Dwie ważne drogi przecinające miasto to droga krajowa nr 81 z Wisły do Cieszyna oraz droga wojewódzka nr 935 relacji wschód-zachód.

Ponieważ Żory leżą w ekologicznie najczystszej części Górnego Śląska, z dala od przemysłu ciężkiego, zanieczyszczenie powietrza jest tu znacznie niższe niż gdziekolwiek indziej w regionie.

HISTORIA

Miasto należy do najstarszych na Śląsku – już w 1272 r. Żory otrzymały prawa miejskie z rąk Władysława, księcia Opola i Raciborza. Po raz pierwszy wspomniano o osadzie w dokumencie z 1258 r., dotyczącym fundacji klasztoru cystersów w Rudach Raciborskich. W owym dokumencie książę Władysław wyraził zamiar założenia w tym miejscu obronnego miasta.

Nazwa miasta wywodzi się od słowiańskiej osady „Żar” i wiąże się z powszechnie stosowaną metodą przygotowywania ziemi do celów rolniczych przez wypalanie traw i lasów. Według innej teorii źródła nazwy należy szukać w historii Żor, naznaczonej licznymi pożarami i oblężeniami. Od 1702 r., kiedy potężny pożar strawił dużą część miejskich zabudowań i spowodował śmierć wielu obywateli, mieszkańcy Żor organizują niezwykły festiwal. Wieczorem 11 maja zbierają się przed kościołem pw. Św. Filipa i Jakuba i, dzierżąc w dłoniach pochodnie, maszerują ulicami starego miasta na rynek. Ta niecodzienna procesja ma na celu uchronić miasto przed groźbą kolejnych pożarów.

W 1291 r., po tym jak syn księcia Władysława, Przemysław, złożył hołd lenny królowi Czech Wacławowi, Żory wraz z całym Księstwem Raciborskim stały się lennem czeskim. W 1345 r. król Polski Kazimierz Wielki rozpoczął wojnę, w której wyniku miał przejąć panowanie nad Śląskiem. Jednak oblężenie Żor przez armię polską nie zakończyło się zdobyciem miasta.

Pierwsza połowa XV w. była czasem wojen husyckich. W 1526 r. miasto, podobnie jak cały Śląsk, weszło w skład monarchii habsburskiej. Podczas wojny trzydziestoletniej Żory wielokrotnie nawiedzały plagi lub były plądrowane i niszczone przez maszerujące tamtędy wojska. Po 1740 r. miasto dostało się pod rządy Prus.

W XIX w. gospodarka Żor, dotychczas oparta na rzemiośle, drobnym handlu, a do pewnego stopnia nawet rolnictwie, zaczęła coraz bardziej opierać się na przemyśle. Oficjalne przejęcie miasta przez administrację polską nastąpiło 4 lipca 1922 r.

Niemiecka okupacja miasta rozpoczęła się już 1 września 1939 r. Tak jak reszta ziem Górnego Śląska, Żory zostały przyłączone bezpośrednio do Trzeciej Rzeszy. Przed samym końcem drugiej wojny światowej 80% zabudowy miasta uległo całkowitemu zniszczeniu.